نان، که جزو قدیمی‌ترین غذاهای بشر و حاصل انقلاب کشاورزی است؛ در فرهنگ ایرانی جایگاهی والا به خود اختصاص داده است. نان، پایه‌ی هرم غذایی، و انواع مختلف آن، بخش مهمی از رژیم غذایی روزانه ما را تشکیل می‌دهد. بخش قابل توجهی از پروتئین و انرژی موردنیاز بدن ما با مصرف نان تأمین می‌شود. به همین خاطر، تولید و مصرف نان سالم، نقش بسزایی در سلامت فرد و جامعه ایفا می‌کند. اما این نان خوب و سالم چه نانی است؛ و باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ برای دریافت پاسخ این سوال، در ادامه این مقاله “های!فود” با ما همراه باشید.
نان سبوس‌دار
کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند؛ بهتر است مصرف‌کنندگان را از مصرف نان‌های سفید، که فاقد ویتامین و ارزش غذایی بالا هستند، به سمت مصرف نان‌های سبوس‌دار سوق دهیم. از نظر کارشناسان، نان‌های سبوس‌دار که رنگ تیره‌تری نسبت به دیگر نان‌ها دارند؛ ارزش غذایی بالاتری داشته و بهترین گزینه برای مصرف هستند. همچنین، ویتامین B موجود در سبوس، باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن شده و از ابتلا به بیماری‌های آلرژیک، قلبی عروقی، پوستی و سرماخوردگی جلوگیری می‌کند. از دیگر مزایای استفاده از نان‌های تهیه شده از آرد سبوس، بهبود رشد مو و قد کودکان است. همچنین مصرف سبوس از یبوست نیز جلوگیری می‌کند.
نان‌هایی که با آرد کامل سبوس‌دار پخت می‌شوند؛ می‌توانند املاح، پروتئین و ویتامین‌های موردنیاز بدن در رژیم غذایی روزانه را تأمین کنند. فیبر موجود در نان‌های سبوس‌دار، باعث دفع آسان‌تر مواد زائد از بدن می شود.
عدم استفاده از جوش شیرین
نان‌های تهیه شده از، آرد سبوس‌دار و خمیر مایه بدون جوش شیرین، که با حرارت یکنواخت و ملایم، زیر شعله غیرمستقیم پخت می‌شوند؛ از نان‌های سالم محسوب می‌گردند. این نان‌ها، ویژگی‌های نان خوب و سالم را دارند. استفاده از جوش شیرین برای عمل آوری نان، به خاطر مشکلات گوارشی و اختلال در جذب املاح (مثل آهن)، از سوی وزارت بهداشت ممنوع اعلام شده است. مصرف جوش شیرین برای نانوا منفعت اقتصادی دارد و او را قادر می کند، با استفاده از منابع یکسان، حجم نان بیشتری را تولید کند. اما مصرف بالای جوش شیرین، آسیبی آشکار بر سلامت فرد وارد می کند. جوش شیرین PH معادل 10 دارد درحالی‌که PH معده انسان 2.2 تا 2.3 است. درنتیجه مصرف زیاد نان دارای جوش شیرین، باعث می‌شود که معده، اسید بیشتری ترشح کند و در ادامه موجب بروز مشکلات سوءهاضمه می‌شود.
نان سلامتی
میزان نمکی که برای تهیه خمیر نان استفاده می‌شود باید تا حد امکان پایین باشد؛ چرا که مصرف بالای نمک، ارزش غذایی نان را از بین می‌برد. به‌علاوه اینکه؛ احتمال ابتلا به بیماری‌ها، من‌جمله فشار خون را، بالا می‌برد.
دیگر ویژگی‌های نان خوب
از نظر کارشناسان تغذیه، نان خوب باید دارای ظاهر مناسب و پخت کامل بوده؛ همچنین برشته باشد. نان‌های سوخته یا فطیر، برای مصرف مناسب نیستند. نان‌هایی که با حرارت غیرمستقیم پخت می‌شوند و در معرض شعله مستقیم آتش قرار نمی گیرند نیز، از نان‌های مناسب بشمار می‌روند؛ مثل نان‌های حجیم، نیمه حجیم و سنگک. نان برای پخت مناسب به حرارت ملایم و یکنواخت نیاز دارد. به همین خاطر تنورهای صنعتی با زمان پخت کمتر از 3 ثانیه، چندان مناسب نیستند.
همچنین، نان خوب نباید به‌سرعت بیات شود و مدتی پس از پخت حالت لاستیکی به خود بگیرد. بلکه باید به‌راحتی قابل جویدن و هضم باشد. از دیگر ویژگی‌های نان خوب برای مصرف روزانه، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ظاهر اشتهاآور و کاملاً پخته‌شده، بدون سوختگی
- طعم مطبوع و بوی خوشایند، بدون جوش شیرین
- بافت پوک و غیر متراکم، با قابلیت برش پذیری
- ارزش تغذیه‌ای بالا؛ برای تأمین مواد معدنی، ویتامین و پروتئین موردنیاز بدن
- ماندگاری بالا
توصیه‌هایی برای نگهداری نان
توصیه می‌شود برای بسته‌بندی نان تازه و داغ، ابتدا کمی صبر کنید تا نان خنک شود؛ سپس نان را در پارچه یا کیسه نایلونی قرار دهید. قرار دادن نان داغ در کیسه نایلون، باعث خمیر شدن نان شده و در نتیجه حجم دور ریز آن بالا می رود. ضمن اینکه نان داغی که درون پلاستیک قرار بگیرد باعث انتقال خواص سرطان‌زای پلاستیک به نان می شود. علاوه بر این، هیچ‌گاه نان داغ را در ورقه روزنامه نگذارید.
برای نگهداری طولانی‌مدت نان، آن‌ها را به‌سایز دلخواه برش زده و در کیسه‌های فریزر، به دور از سایر بسته‌های غذای موجود در فریزر، نگهداری کنید. نگهداری از نان در فریزر باعث می‌شود رطوبت نان حفظ شده، و تبخیر یا ترکیب نشود.
در نهایت توصیه می کنیم نان را متناسب با میزان مصرف‌تان خریداری کنید؛ تا هم از اسراف جلوگیری شود و هم ضایعات نان کاهش یابد.